گام‌های موثر خوارزمی در مسیر تحول دیجیتال و توسعه کسب‌وکارهای دانش محور و هوشمند

یکی از ارکان رشد و پیشرفت مستمر شرکت توسعه فناوری اطلاعات خوارزمی (مفاخر)، که یکی از قدیمی‌ترین و معظم‌ترین شرکت‌های فناوری اطلاعات کشور است، در سال‌های گذشته، معاونت IT بوده است. این معاونت، امروز با توجه به مأموریت‌های جدید مفاخر در راستای توسعه کسب‌وکارهای خود و حرکت به سمت افزایش درآمدهای حاصل از کسب‌وکارهای دانش‌محور و دیتاپایه، نقشی کلیدی در ترسیم آینده‌ای روشن‌تر برای این شرکت ایفا می‌کند.

به گزارش روابط عمومی مفاخر، به همین مناسبت، «نت صاد» مصاحبه‌ای را با مصطفی بدیع‌الزمان، معاونت فاوا در شرکت توسعه فناوری اطلاعات خوارزمی، انجام داده است که در ادامه آن را می‌خوانید.

بدیع‌الزمان در این مصاحبه، ضمن ترسیم تحولاتی که معاونت فاوا در راستای تحقق تحول دیجیتال در بدنه شرکت انجام داده است، تأکید می‌کند که واحد IT از یک واحد عملیاتی به یک بازیگر کلیدی در خلق مدل‌های درآمدی جدید ارتقاء خواهد یافت.

معاون فاوای مفاخر، ماموریت اصلی این معاونت را توانمندسازی کسب‌وکارهای دانش‌محور در شرکت از طریق معماری‌های نوین فناوری، امنیت پایدار و توسعه سرویس‌های هوشمند تجاری معرفی و تاکید می‌کند: در افق سه تا پنج سال آینده، بخش IT نه صرفاً یک واحد پشتیبان، بلکه به موتور محرک تحول دیجیتال  در شرکت خوارزمی تبدیل خواهد شد. با تقویت زیرساخت‌ها، توسعه سرویس‌های نوآورانه، و توجه ویژه به امنیت و سرمایه انسانی، IT نقشی تعیین‌کننده در تحقق چشم‌انداز کلان سازمان ایفا خواهد کرد

نقش واحد IT در ماموریت مهم مفاخر در “انتقال منابع راهبردی درآمد از محل کسب و کار پشتیبانی سخت‌افزاری و شبکه‌ای به کسب و کار تامین و ارائه سرویس‌های دانش‌محور و دیتا پایش از دور و ارائه فرایندهای هوشمند تجاری به عنوان سرویس”:

در این ماموریت و فرایند، نقش واحد IT نه صرفاً یک بخش پشتیبان، بلکه یک محرک استراتژیک تحول تعریف می‌شود. این نقش در چند محور کلیدی قابل تبیین است:

    زیرساخت و معماری فناورانه
        طراحی و پیاده‌سازی زیرساخت‌های مقیاس‌پذیر و ایمن برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های عملیاتی و تجاری.
        حرکت از معماری‌های سنتی به سمت پلتفرم‌های ابری، هوشمند و API محور که امکان ارائه سرویس‌های متنوع و قابل یکپارچه‌سازی را فراهم کند.
    توانمندسازی تحول دیجیتال
        ایجاد بسترهای لازم برای اتوماسیون فرایندها و پیاده‌سازی مدل‌های مبتنی بر داده جهت ارتقاء بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها.
        پشتیبانی از واحدهای کسب‌وکار در طراحی و استقرار سرویس‌های نوین با تکیه بر تحلیل داده و هوش مصنوعی.
    امنیت و تداوم کسب‌وکار
        تضمین امنیت داده‌ها و سرویس‌های جدید در چارچوب استانداردهای بین‌المللی (ISO، NIST، PCI و غیره).
        مدیریت ریسک‌های فناوری و طراحی راهکارهای تاب‌آور در برابر تهدیدات سایبری و اختلالات زیرساختی.
    همسوسازی فناوری با استراتژی کلان
        ایفای نقش شریک استراتژیک برای هیئت‌مدیره و مدیران ارشد در تصمیم‌سازی‌ها، نه صرفاً مجری فناوری.
        هدایت پروژه‌های تحول دیجیتال به گونه‌ای که IT به مرکز خلق ارزش افزوده و محرک اصلی درآمدهای جدید تبدیل شود.
    نوآوری و توسعه سرویس‌های هوشمند
        همکاری نزدیک با واحدهای تحقیق و توسعه برای ایجاد سرویس‌های نوین در حوزه پایش هوشمند، تحلیل داده و ارائه فرآیندهای تجاری به‌عنوان سرویس.
        استفاده از فناوری‌های نوین مانند Big Data، AI، IoT برای خلق مزیت رقابتی پایدار.

در واقع واحد IT از یک واحد عملیاتی به یک بازیگر کلیدی در خلق مدل‌های درآمدی جدید ارتقاء می‌یابد. مأموریت اصلی آن، توانمندسازی کسب‌وکار دانش‌محور شرکت از طریق معماری‌های نوین فناوری، امنیت پایدار، و توسعه سرویس‌های هوشمند تجاری خواهد بود.

برنامه‌های معاونت فاوا برای در دستیابی به چشم‌انداز مفاخر:

چشم‌انداز تعریف‌شده، دستیابی به جایگاه استراتژیک و تعیین‌کننده در بهره‌برداری و ایجاد ارزش افزوده بر داده‌های صنایع بانکی و سایر صنایع راهبردی کشور و منطقه است. برای تحقق این هدف، واحد IT برنامه‌های خود را در چند سطح کلیدی تنظیم کرده است:

    ایجاد بستر جامع داده‌محور
        راه‌اندازی پلتفرم‌های یکپارچه جمع‌آوری، پردازش و تحلیل داده‌های بانکی و صنعتی.
        پیاده‌سازی معماری‌های Data Lake و Data Warehouse برای مدیریت حجم انبوه داده‌ها و آماده‌سازی برای تحلیل‌های پیشرفته.
        ایجاد سکوی داده ملی-منطقه‌ای با قابلیت اتصال به بانک‌ها، شرکت‌های مالی، بیمه‌ای و سایر صنایع راهبردی.
    تحلیل پیشرفته و هوش مصنوعی
        توسعه سرویس‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای تحلیل الگوهای رفتاری مشتریان و پیش‌بینی روندهای بازار.
        ارائه سرویس‌های هوشمند بانکی به عنوان خدمت Banking as a Service و تحلیل داده به عنوان خدمتData as a Service  برای ایجاد جریان‌های درآمدی پایدار.
        بهره‌گیری از فناوری‌های پردازش بلادرنگ (Real-Time Analytics) در صنایع بانکی و مالی.
    همکاری‌های استراتژیک و اکوسیستم نوآوری
        ایجاد مراکز نوآوری مشترک با بانک‌ها، PSP ها، و شرکت‌های فناوری برای توسعه محصولات و خدمات داده‌محور.
        سرمایه‌گذاری بر روی پروژه‌های مشترک با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در زمینه‌های Big Data، امنیت سایبری و  FinTech
        گسترش همکاری‌های منطقه‌ای برای صدور خدمات داده‌محور به کشورهای همسایه و تثبیت جایگاه منطقه‌ای.
    امنیت داده و انطباق با مقررات
        استقرار چارچوب‌های امنیتی بین‌المللی ISO 27001، PCI DSS، GDPR-like frameworks جهت اطمینان از حفاظت و محرمانگی داده‌ها.
        طراحی و اجرای مدل‌های حاکمیت داده (Data Governance) برای تضمین کیفیت، شفافیت و اعتمادپذیری داده‌های تجاری.
        هماهنگی با نهادهای نظارتی و بانکی کشور برای رعایت الزامات قانونی و مقرراتی.
    زیرساخت‌های فناورانه پیشرفته
        توسعه زیرساخت‌های پردازش ابری و لبه‌ای (Cloud & Edge Computing) برای پاسخ‌گویی سریع و انعطاف‌پذیر به نیازهای صنایع.
        به‌کارگیری معماری‌های Microservices و API-First جهت ارائه سرویس‌های مقیاس‌پذیر و قابل اتصال به اکوسیستم‌های متنوع.
        ایجاد بستر DevSecOps جهت افزایش سرعت توسعه، کیفیت نرم‌افزار و ایمنی سرویس‌ها.
    مدل‌های نوین کسب‌وکار داده‌محور
        طراحی مدل‌های کسب‌وکار برای مونتایزیشن داده‌ها (Data Monetization) در صنایع بانکی، بیمه‌ای، انرژی و حمل‌ونقل.
        ایجاد بازارچه داده (Data Marketplace) برای ارائه داده‌ها و تحلیل‌های ارزشمند به شرکای تجاری و استارتاپ‌ها.
        توسعه خدمات Predictive و Prescriptive Analytics برای تصمیم‌سازی سریع و استراتژیک مدیران صنایع.

الزامات تحقق راهبرد “تبدیل داده به کالای اطلاعاتی با ارزش تجاری بالا”:

برای عملیاتی‌کردن این راهبرد و تبدیل داده به یک کالای ارزشمند با قابلیت تجاری‌سازی، واحد IT مجموعه‌ای از فناوری‌ها و زیرساخت‌های نوین را در حال طراحی و پیاده‌سازی دارد. این اقدامات در چند محور اصلی قابل تبیین هستند:

    زیرساخت‌های جامع داده
        ایجاد Data Lake و Data Warehouse یکپارچه جهت ذخیره‌سازی داده‌های حجیم، متنوع و با سرعت بالا از منابع بانکی و صنعتی.
        استقرار پلتفرم‌های مدیریت داده (Data Governance Platforms) برای تضمین کیفیت، طبقه‌بندی، استانداردسازی و ارزش‌گذاری داده‌ها.
        راه‌اندازی پایگاه‌های داده توزیع‌شده (Distributed Databases) برای دسترس‌پذیری و مقیاس‌پذیری در سطح ملی و منطقه‌ای.
    تحلیل داده‌های پیشرفته و بلادرنگ
        پیاده‌سازی فناوری‌های Stream Processing برای پردازش داده‌های لحظه‌ای.
        ایجاد بسترهای BI و Dashboard های مدیریتی بلادرنگ برای پشتیبانی از تصمیم‌سازی‌های استراتژیک.
        به‌کارگیری الگوریتم‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی برای کشف الگوها، تحلیل پیش‌بینانه (Predictive) و تحلیل تجویزی (Prescriptive).
    زیرساخت‌های ابری و لبه‌ای
        توسعه پلتفرم‌های Hybrid Cloud برای ذخیره‌سازی و پردازش امن داده‌ها با انعطاف‌پذیری بالا.
        استفاده از Edge Computing برای پردازش سریع داده‌ها در محل تولید (مانند دستگاه‌های بانکی یا صنعتی) و کاهش تأخیر.
        ایجاد زیرساخت مقیاس‌پذیر Microservices و API-Driven برای اتصال آسان به شرکای تجاری و ارائه سرویس‌های داده‌محور.
    امنیت و محرمانگی داده‌ها
        پیاده‌سازی چارچوب‌های امنیتی بین‌المللی ISO 27001، NIST، PCI DSS  برای حفاظت از داده‌ها.
        استقرار سرویس‌های رمزنگاری پیشرفتهEnd-to-End Encryption, PKI, Tokenization برای تضمین محرمانگی و اعتماد.
        طراحی مدل‌های کنترل دسترسی مبتنی بر نقشRBAC یاABAC برای مدیریت سطح دسترسی به داده‌ها.
    زیرساخت‌های ارزش‌افزوده و تجاری‌سازی داده
        توسعه Data Marketplace بازارچه داده برای فروش، اشتراک‌گذاری و مبادله داده‌ها با سازمان‌ها و صنایع.
        ایجاد API Economy جهت عرضه داده‌ها و تحلیل‌ها به‌صورت سرویس به استارتاپ‌ها، بانک‌ها و صنایع مختلف.
        استفاده از Blockchain برای رهگیری و شفاف‌سازی تراکنش‌های داده‌ای و تضمین مالکیت داده‌ها.
    نوآوری و اکوسیستم توسعه
        راه‌اندازی Sandbox های نوآوری برای همکاری با فین‌تک‌ها، استارتاپ‌ها و مراکز تحقیقاتی.
        طراحی پلتفرم‌های Open Data و Open Banking برای خلق سرویس‌های نوین و افزایش ارزش تجاری داده‌ها.
        سرمایه‌گذاری روی AI-as-a-Service و Data-as-a-Service برای صادرات خدمات داده‌محور در سطح منطقه.

چالش‌های تحول و حرکت به سمت داده‌محوری

حرکت از یک سازمان پشتیبانی‌محور به یک نهاد داده‌محور، یک تغییر بنیادین در مدل کسب‌وکار و فرهنگ سازمانی است. این تغییر همراه با موانع و چالش‌هایی است که اگر به‌درستی مدیریت شوند، می‌توانند خود به سکوی پرتاب برای تحول تبدیل شوند.

    چالش فرهنگی و ذهنیت سازمانی
        بسیاری از کارکنان و حتی مدیران به مدل سنتی “پشتیبانی سخت‌افزاری” عادت دارند و پذیرش تغییر برایشان دشوار است.
        برای غلبه بر این مسئله، برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌های تحول دیجیتال و ایجاد انگیزه از طریق نشان‌دادن موفقیت‌های کوچک، مسیر تغییر را هموار می‌کند.
    کمبود زیرساخت‌های فناورانه مناسب
        گذار به یک شرکت داده‌محور نیازمند زیرساخت‌های مقیاس‌پذیر ذخیره‌سازی، پردازش و تحلیل داده است.
        راهکار ما سرمایه‌گذاری تدریجی و مرحله‌ای روی زیرساخت‌های ابری و بومی‌سازی فناوری‌های کلیدی است تا هزینه‌ها مدیریت شود و در عین حال وابستگی کاهش یابد.
    چالش‌های امنیت و محرمانگی داده‌ها
        حرکت به سمت خدمات داده‌محور حساسیت‌های بالای امنیتی، به‌ویژه در صنایع بانکی و مالی، ایجاد می‌کند.
        این موضوع با استقرار چارچوب‌های بین‌المللی امنیت اطلاعات، رمزنگاری داده‌ها و ایجاد سیستم‌های مانیتورینگ پیشرفته مدیریت می‌شود.
    مدیریت تغییر مدل درآمدی
        تغییر از خدمات پشتیبانی به خدمات مبتنی بر داده، مستلزم طراحی مدل‌های جدید کسب‌وکار و ایجاد اعتماد در مشتریان است.
        ما با ارائه نمونه‌های موفق عملیاتی (Proof of Concept) و حرکت تدریجی در کنار مشتریان، ریسک تغییر را کاهش می‌دهیم.
    چالش جذب و نگهداشت نیروی متخصص داده
        متخصصان در حوزه های پیشرفته کمیاب، گران و پرتقاضا هستند.
        شرکت با ایجاد برنامه‌های همکاری با دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و نیز نظام انگیزشی درونی، مسیر جذب و نگهداشت این سرمایه انسانی را دنبال می‌کند.

برنامه‌های مفاخر برای بهره‌گیری موثر از فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین یا بلاک‌چین:

برنامه‌ها را می‌توان به دو بخش در دست اقدام و برنامه های آتی تقسیم کرد. در بخش پروژه‌ای جاری، این اقدامات در حال انجام است.

    هوش مصنوعی در فرآیندهای داخلی:
        طراحی ربات‌های نرم‌افزاری مبتنی بر هوش مصنوعی برای خودکارسازی فرآیندهای تکراری در واحدهای فناوری اطلاعات و پشتیبانی.
    یادگیری ماشین در محصولات آتی:
        طراحی سرویس‌های پیش بینی کننده در مصرف و طول عمر قطعات
        استفاده از NLP فارسی برای توسعه چت‌بات‌های هوشمند در حوزه خدمات مشتریان.

برنامه‌های آینده نیز در چهار محور ذیل دنبال خواهد شد.

    ایجاد پلتفرم AI-as-a-Service و Data-as-a-Service برای ارائه سرویس‌های تحلیلی به بانک‌ها و صنایع همکار.
    استفاده از پردازش ابری و لبه‌ای (Cloud & Edge AI) برای تحلیل لحظه‌ای داده‌های بانکی و صنعتی.
    سرمایه‌گذاری در راهکارهای بلاک‌چین کنسرسیومی با مشارکت چند بانک و شرکت فناوری، برای ایجاد بستر مشترک اعتماد و تبادل داده.
    توسعه یک Innovation Lab  جهت ارزیابی مداوم فناوری‌های نوظهور و انتقال سریع آن‌ها به محصولات عملیاتی.

نقش و رویکرد فاوا در حمایت از واحد پشتیبانی مفاخر (با توجه به پشتیبانی از بیش از ۶۰۰۰ شعبه بانکی و ۲۴۰,۰۰۰ تجهیزات بانکی بانک صادرات):

رویکرد مدیریت و نگهداری این زیرساخت وسیع بر سه اصل استوار است: تمرکز، اتوماسیون و پیشگیری.

از یک طرف، ما با ایجاد مراکز داده و پایش متمرکز توانسته‌ایم دید یکپارچه‌ای نسبت به وضعیت تجهیزات و شبکه‌های استانی داشته باشیم. این تمرکز باعث شده که خرابی‌ها یا اختلالات در کوتاه‌ترین زمان ممکن شناسایی شوند و تیم‌های پشتیبانی به‌صورت هدفمند اعزام گردند.

از سوی دیگر، اتوماسیون فرآیندها را به‌عنوان یک رکن کلیدی وارد چرخه کار کرده‌ایم. امروز بسیاری از فعالیت‌های روتین، مانند به‌روزرسانی نرم‌افزاری، مانیتورینگ سلامت تجهیزات و حتی ثبت و دسته‌بندی رخدادها، به‌صورت خودکار و از طریق سامانه‌های هوشمند انجام می‌شود. این کار، هم فشار نیروی انسانی را کاهش داده و هم دقت پاسخ‌گویی را افزایش داده است.

رویکرد سوم ما پیشگیرانه است. به جای اینکه تنها منتظر بروز خرابی باشیم، با بهره‌گیری از تحلیل داده‌های تاریخی و الگوریتم‌های پیش‌بینی خرابی (Predictive Maintenance)، تلاش کرده‌ایم الگوهای احتمالی اختلال را قبل از وقوع شناسایی کنیم. نتیجه این رویکرد، کاهش چشمگیر زمان توقف خدمات و افزایش سطح اعتماد بانک‌ها به عملکرد شرکت بوده است.

علاوه بر این‌ها، ما ساختار مدیریتی خود را به گونه‌ای طراحی کرده‌ایم که:

    در سطح ستاد، یک مرکز فرماندهی برای نظارت بر کل کشور وجود دارد.
    در سطح استان‌ها، تیم‌های محلی مجهز و آموزش‌دیده فعالیت می‌کنند که هم هماهنگ با ستاد مرکزی هستند و هم توان پاسخ‌گویی سریع به شرایط خاص منطقه‌ای را دارند.

این ترکیب از مدیریت متمرکز – عملیات محلی به ما امکان داده است تا هم مقیاس ملی را پوشش دهیم و هم سرعت عمل استانی داشته باشیم.

معرفی استانداردهای تضمین امنیت و پایداری شبکه بانکی مشتریان:

با توجه به اینکه مسئولیت مستقیم ما بر عهده‌ی شبکه و سامانه‌های داخلی شرکت است و نه زیرساخت بانکی مشتریان، رویکرد ما در حوزه امنیت و پایداری بر دو محور کلیدی است:

    ایمن‌سازی و تاب‌آورسازی شبکه و سامانه‌های شرکت
    رعایت استانداردها و پروتکل‌های لازم در نقاط اتصال به سامانه‌های مشتریان APIها

۱.  امنیت و پایداری شبکه داخلی شرکت

    استفاده از معماری تفکیک‌شده (Network Segmentation) برای جلوگیری از انتشار اختلال یا تهدید از یک بخش به بخش دیگر.
    استقرار سیستم‌های مانیتورینگ لحظه‌ای NOCداخلی برای پایش مداوم وضعیت امنیتی و عملکردی سامانه پشتیبانی.
    اجرای پشتیبان‌گیری منظم و تست‌های بازیابی (Backup & DR Tests) برای تضمین تداوم خدمات در شرایط بحرانی.
    استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری داخلی TLSو IPSec در تبادل داده‌های درون سازمانی.

۲.  امنیت در ارتباط با مشتریان از طریق APIها

    کلیه ارتباطات میان سامانه پشتیبانی شرکت و سامانه‌های بانکی از طریق کانال‌های رمزنگاری‌شده TLS 1.3 انجام می‌شود.
    پیاده‌سازی توکن‌های دسترسی مبتنی بر استاندارد OAuth2 برای مدیریت هویت و مجوز دسترسی.
    رعایت اصول Least Privilegeو  Role-Based Access Controlبرای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز.
    پایش و ثبت کامل Logهای تراکنش API به‌منظور رهگیری، تحلیل رخداد و پاسخ‌گویی به الزامات حسابرسی.

۳.  استانداردها و چارچوب‌های مرجع

    پیاده سازی بخش هایی ازISO/IEC 27001 برای مدیریت امنیت اطلاعات در سطح سازمان.
    ISO/IEC 20000 برای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات و بهبود مستمر فرایندها.
    OWASP API Security Top 10 برای کاهش ریسک‌های رایج در ارتباطات  API
    NIST Cybersecurity Framework به‌عنوان نقشه راه کلی در مدیریت ریسک‌های سایبری.

مزیت محصولات مفاخر در حوزه‌ی “آنالیتیکس پیشرفته” و “داشبوردهای مدیریتی”:

محصولات ما در حوزه آنالیتیکس و داشبوردهای مدیریتی، صرفاً ابزارهای گزارش‌گیری معمول نیستند؛ بلکه با تکیه بر دو قابلیت کلیدی، ارزش افزوده‌ای فراتر از رقبا ایجاد می‌کنند:

    توانایی واکشی داده از محیط‌های ناهمگون با کمترین ریسک
        سامانه ما قادر است داده‌ها را از سیستم‌های قدیمی (Legacy Systems)، بانک‌های اطلاعاتی متنوع و حتی نرم‌افزارهای جزیره‌ای به‌صورت یکپارچه واکشی کند.
        این فرآیند بدون نیاز به تغییر در زیرساخت‌های اصلی مشتری و با کمترین ریسک برای پایداری سرویس‌های جاری انجام می‌شود.
        نتیجه: سازمان‌ها می‌توانند در سریع‌ترین زمان، تصویری جامع و یکپارچه از وضعیت کسب‌وکار خود داشته باشند، بدون آنکه نگران اختلال در سیستم‌های عملیاتی باشند.
    استفاده از ربات‌ها برای اتوماسیون واکشی و پردازش داده
        ما از ربات‌های نرم‌افزاری هوشمند استفاده می‌کنیم که وظیفه استخراج، انتقال و پاک‌سازی داده‌ها را بر عهده دارند.
        این ربات‌ها می‌توانند به صورت ۲۴/۷ داده‌ها را جمع‌آوری کرده و در قالب‌های استاندارد در اختیار موتور آنالیتیکس قرار دهند.
        مزیت اصلی: کاهش هزینه نیروی انسانی، افزایش دقت و سرعت، و حذف خطاهای دستی در آماده‌سازی داده.
    انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری
        طراحی سیستم‌ها به گونه‌ای است که امکان اتصال به هر نوع پایگاه داده و سرویس سازمانی وجود دارد.
        قابلیت مقیاس‌پذیری، به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که هم در ابعاد کوچک (سطح یک واحد سازمانی) و هم در ابعاد ملی (سطح کلان‌داده‌ها) از آن بهره‌برداری کنند.

معرفی استراتژی معاونت فاوا برای آموزش و ارتقاء مهارت‌های تیم فنی و IT:

با توجه به همکاری با بیش از ۵۰۰ نفر در واحدهای فنی و IT، ما استراتژی آموزش را نه به‌عنوان یک فعالیت جانبی، بلکه به‌عنوان ستون اصلی موفقیت سازمان تعریف کرده‌ایم. این استراتژی بر سه محور کلیدی استوار است:

۱. یادگیری مداوم

ما اعتقاد داریم فناوری هیچ‌گاه ثابت نمی‌ماند. بنابراین:

    یک مسیر آموزشی دائمی برای نیروها طراحی کرده‌ایم که شامل دوره‌های حضوری، آموزش‌های آنلاین و دسترسی به منابع به‌روز بین‌المللی است.
    سیستم LMS  و پایگاه دانش داخلی ایجاد کرده‌ایم تا آموزش‌ها ساختارمند، قابل پایش و متناسب با سطح تخصص هر فرد باشد.

۲. ارتقاء مهارت‌های تخصصی و چندمهارتی

    برای تیم‌های زیرساخت، امنیت و توسعه نرم‌افزار، دوره‌های تخصصی استاندارد جهانی مانند Cisco, Microsoft, Linux, ISO, Cloud برگزار می‌کنیم.
    در کنار مهارت‌های تخصصی، آموزش‌های چندمهارتی نیز اجرا می‌شود تا افراد توانایی کار در حوزه‌های مجاور مثل DevOps  یا امنیت در کنار توسعه را کسب کنند. این موضوع ریسک وابستگی سازمان به افراد خاص را کاهش می‌دهد.

۳. فرهنگ یادگیری سازمانی و انگیزشی

    برنامه مربی‌گری: نیروهای با تجربه در نقش مربی، افراد تازه‌وارد یا کم‌تجربه‌تر را هدایت می‌کنند.
    Hackathonها و پروژه‌های داخلی: برای افزایش انگیزه و خلاقیت، تیم‌ها در قالب پروژه‌های نوآورانه رقابت می‌کنند و بهترین راهکارها به محصول واقعی تبدیل می‌شوند.
    سیستم پاداش و انگیزش: ارتقاء مهارت‌ها با معیارهای ارزیابی عملکرد گره خورده و رشد شغلی و مالی افراد به یادگیری و پیشرفت مستمر وابسته است. البته این موضوع هنوز کامل نشده است و درحال طی کردن مسیر بلوغ خود می باشد.

رویکرد ما این است که تیم فنی و IT نه فقط مصرف‌کننده فناوری، بلکه خالق ارزش و نوآوری باشد. با سرمایه‌گذاری مستمر در آموزش، ترکیب مهارت‌های تخصصی و چندمهارتی، و ایجاد فرهنگ یادگیری سازمانی، اطمینان داریم که این جمع ۵۰۰ نفره می‌تواند همواره در لبه فناوری حرکت کند و پشتیبان راهبردهای کلان شرکت باشد.

چالش ترویج فرهنگ نوآوری در تیم IT:

ما فرهنگ نوآوری را یک پروژه مقطعی نمی‌دانیم، بلکه آن را بخشی از هویت کاری تیم IT تعریف کرده‌ایم. باور ما این است که نوآوری زمانی اتفاق می‌افتد که هم فضای آزاد اندیشی وجود داشته باشد و هم ساختار حمایتی.

از این رو، چند اقدام محوری در تیم IT پیاده‌سازی شده است:

    ایجاد فضای امن برای ایده‌پردازی:
    در جلسات هفتگی، هر عضو تیم بدون توجه به جایگاه سازمانی می‌تواند ایده‌های خود را مطرح کند. این ایده‌ها ثبت، دسته‌بندی و بررسی می‌شوند تا بهترین آن‌ها وارد چرخه اجرا شود.
    پروژه‌های آزمایشی کوچک (Pilot Projects):
    ما به همکاران اجازه می‌دهیم ایده‌های خود را در قالب پروژه‌های کوچک و کم‌هزینه امتحان کنند. اگر موفق بود، به مقیاس بزرگ‌تر تعمیم داده می‌شود.
    تیم‌های میان‌رشته‌ای:
    برای پروژه‌های خاص، ترکیبی از نیروهای شبکه، نرم‌افزار و امنیت را کنار هم می‌گذاریم. همین تنوع تخصصی باعث می‌شود راه‌حل‌های خلاقانه‌تری شکل بگیرد.
    تشویق و قدردانی:
    نوآوری فقط در صورتی تداوم دارد که دیده و قدردانی شود. ما برای ایده‌های موفق، هم پاداش مالی و هم تقدیر رسمی در جلسات سازمانی در نظر گرفته‌ایم.
    ارتباط با دنیای بیرون:
    نیروها تشویق می‌شوند در رویدادهای فناورانه، دوره‌های آموزشی و مسابقات داخلی شرکت کنند. این ارتباط هم الهام‌بخش است و هم به انتقال تجربه به سازمان کمک می‌کند.

فرهنگ نوآوری در تیم IT از مسیر ایجاد اعتماد، حمایت از ایده‌ها، فراهم‌کردن بستر آزمون و خطا و قدردانی از موفقیت‌ها نهادینه می‌شود. ما تلاش کرده‌ایم به جای اینکه نوآوری شعاری روی کاغذ باشد، به بخشی از زندگی کاری روزانه‌ی همکاران تبدیل شود.

مهم‌ترین اهداف و پروژه‌های آتی بخش IT شرکت در سه تا پنج سال آینده:

واحد IT شرکت با در نظر گرفتن مأموریت کلان سازمان در گذار به یک شرکت داده‌محور و دانش‌بنیان، برنامه‌های خود را در سه محور اصلی ترسیم کرده است: زیرساخت و پایداری، تحول دیجیتال داخلی، و نوآوری در سرویس‌ها.

۱. تقویت زیرساخت و تضمین پایداری

    ایجاد و توسعه دیتاسنترهای مقیاس‌پذیر و تاب‌آور با استانداردهای بین‌المللی.
    حرکت به سمت زیرساخت‌های ابری برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش هزینه‌ها.
    استقرار کامل سیستم‌های مانیتورینگ و مدیریت یکپارچه شبکه جهت کاهش زمان اختلال و افزایش سطح دسترس‌پذیری خدمات.

۲. تحول دیجیتال درون‌سازمانی

    پیاده‌سازی کامل اتوماسیون فرآیندها در حوزه‌های پشتیبانی، مالی و منابع انسانی.
    توسعه سامانه‌های داخلی مبتنی بر Analytics و داشبوردهای هوشمند برای تصمیم‌سازی مدیریتی.
    استقرار DevSecOps به‌عنوان فرهنگ توسعه و بهره‌برداری، برای افزایش سرعت و کیفیت پروژه‌های نرم‌افزاری.

۳. نوآوری در سرویس‌ها و ایجاد ارزش افزوده

    طراحی و ارائه پلتفرم‌های داده‌محور Data-as-a-Service و Analytics-as-a-Service برای پشتیبانی از صنایع بانکی و غیر بانکی.
    استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در پیش‌بینی خرابی تجهیزات، مدیریت ریسک و تحلیل داده‌های کلان.
    راه‌اندازی Innovation Lab برای بررسی فناوری‌های نوظهور مانند بلاک‌چین، اینترنت اشیا و Edge Computing  و تبدیل آن‌ها به محصولات عملیاتی.

۴. امنیت و انطباق مقرراتی

    ارتقاء سطح امنیت اطلاعات بر اساس چارچوب‌های ISO 27001، NIST CSF  و OWASP.
    پیاده‌سازی سامانه‌های Data Loss Prevention وIdentity & Access Management جهت حفاظت از داده‌ها.
    تطبیق کامل فرآیندها با الزامات قانونی و مقرراتی داخلی و نهادهای بالادستی.

۵. توسعه سرمایه انسانی و فرهنگ نوآوری

    اجرای برنامه‌های آموزشی ساختارمند برای ارتقاء تخصص‌های کلیدی (Cloud, Security, AI, DevOps).
    ایجاد فرهنگ یادگیری مداوم و اشتراک دانش بین تیم‌های استانی و ستادی.
    توسعه نظام‌های انگیزشی برای جذب و نگهداشت نیروهای متخصص.

در افق سه تا پنج سال آینده، بخش IT نه صرفاً یک واحد پشتیبان، بلکه به موتور محرک تحول دیجیتال شرکت تبدیل خواهد شد. با تقویت زیرساخت‌ها، توسعه سرویس‌های نوآورانه، و توجه ویژه به امنیت و سرمایه انسانی، IT  نقشی تعیین‌کننده در تحقق چشم‌انداز کلان سازمان ایفا خواهد کرد